In 2012 verscheen ‘No Story, No Glory’ van Theo Hendriks. Eerder (2009) schreef hij samen met Astrid Schutte het boek ‘Corporate Stories’. De ondertitel van zijn nieuwste boek luidt: ‘Echte leiders vertellen een eigen verhaal.’ Authenticiteit is inderdaad een centraal begrip in zijn boek. Maak je verhaal persoonlijk, raadt hij veelvuldig aan. Hendriks bedoelt hetzelfde te zeggen als Peter van der Wijk in diens boekje Corporate Storytelling, maar heeft daar veel meer woorden voor nodig. In prijs schelen de boeken niet zoveel (2 euro).
Voor Hendriks is alles een verhaal: om te beginnen ‘de werkelijkheid’. En ja, zo heel veel meer is er volgens mij niet dan ‘de werkelijkheid’. Maar de auteur heeft natuurlijk groot gelijk. Zoals Muriel Rukeyser al zei: 'Het universum bestaat uit verhalen, niet uit atomen.' Leiders, zegt Hendriks terecht, kunnen met een verhaal een eigen werkelijkheid creëren. Een eigen werkelijkheid in hun eigen verhaal, want uiteraard is de organisatie volgens Hendriks ook een verhaal. Een verhaal dat je via verhalen kunt duiden, waarbij hij onderscheid maakt tussen de taal van de officiële organisatie (communicatie) en de taal van de officieuze organisatie (roddelcircuit). Dat is dan ook meteen een van de grote pluspunten van werken met verhalen: een verhaal laat de hele werkelijkheid zien en niet alleen de officiële. Tenminste, als we het hebben over authentieke belevingsverhalen van medewerkers.
op zoek naar de conflictstof
Na een uitleg over de structuur van het verhaal, waarbij de vijf verhaalwetten van good old Aristoteles weer eens afgestoft van zolder worden gehaald, zoomt de auteur in op het conflict. Hij introduceert de conflictbarometer van Klaus Fog, Christian Budtz en Baris Yakaboylu uit 2005. Zonder conflict geen glory. Zonder wrijving geen glans. Onder conflict wordt bij storytelling verstaan: uitdaging of datgene wat er aan in de weg staat dat een held (lees: organisatie of een leider) zijn doel bereikt. Maar hoe je vervolgens die conflictstof uit de dagelijkse organisatiepraktijk inzet in een corporate story, blijft gissen. Hendriks geeft er in elk geval niks over prijs. Misschien een idee voor een volgend boek? De andere helft van het boek bestaat eigenlijk uit mengeling van een snelcursus presenteren en een snelcursus schrijven: persoonlijk in plaats van anoniem, eenvoudig in plaats van complex, concreet in plaats van abstract en meer van dat soort tips. Allemaal heel terecht, maar dat weet je als journalist, tekstschrijver, copywriter of redacteur natuurlijk allemaal. Alleen: daarmee ben je dan nog niet meteen een storyteller.
verhalende organisaties
Hendriks heeft groot gelijk als hij zegt dat organisaties, om zichzelf te begrijpen en zichzelf te ontwikkelen, storytelling kunnen inzetten. Welbeschouwd is er geen andere manier. Terecht pleit Hendriks ervoor dat organisaties zich omturnen naar verhalende organisaties. Ik weet niet of het ooit is onderzocht, maar ik maak me sterk dat verhalende organisaties stukken robuuster zijn dan 'autistische' organisaties. Alleen ziet Hendriks dat proces wel steeds heel erg top down. Het begint altijd van boven en die verhalen moeten dan - in de visie van Hendriks - op elk niveau van de organisatie weer worden doorverteld en aangevuld en waarbij die aangevulde verhalen vanuit de organisatie ook weer hun weg naar boven vinden. Ik zou er juist voor pleiten om dat om te draaien en bij elk verhaal dat verteld moet worden, eerst eens te gaan luisteren in de organisatie zelf. Hoe wordt het daar beleefd? Wat zijn de ervaringen? Hoe kijken ze er daar tegenaan? En dan op basis van die verhalen een eigen verhaal te maken wat je dan van bovenaf als het ware teruggeeft aan je medewerkers. Mensen horen nu eenmaal heel graag wat ze zelf ook vinden.
workshop storytelling
In onze workshop Storytelling zetten we deelnemers in de vertel-stand. Ook de deelnemers die normaal gesproken niet snel van zich laten horen. Daarbij werken we met prikkelende stellingen, citaten, dilemma's of korte verhalen. We proberen deelnemers uit het bewuste, cognitieve muizenbrein te halen en naar het onbewuste, intuïtieve olifantenbrein te leiden door een associatieve manier van denken en door het delen van ervaringen, dromen, wensen, verwachtingen, beelden en ideeën rondom de aangesneden thematiek.
Heb je feedback, aanvullingen, vragen of adviezen bij deze blog? Laat het mij weten.
Lees ook andere boekbesprekingen over storytelling:
Handboek Storytelling (Tesselaar en Scheringa)
Reactie schrijven
Hanneke (maandag, 24 september 2012 01:43)
Dag Bob, misschien een stomme vraag, maar wat is storytelling nou eigenlijk concreet? Het web staat er vol van met tips als "maak er gewoon een verhaal van", maar hoe doe je dat dan? Kun je daar jiet eens een blog over schrijven? Een checklist dus. want eerlijk vezegd snap ik er de ballen van. Groet, Hanneke