Creatie · 20. december 2012

Tekstschrijver wint P.C. Hooft-prijs

Wat is de overeenkomst tussen Hans Teeuwen, Henk Hofland, Bram Moszkowicz en A.F.T. van der Heijden? Het zijn alle vier tekstschrijvers. Maar zo noemen ze zichzelf niet, want wie voor zichzelf schrijft heet cabaretier, journalist, advocaat of schrijver. Wie voor anderen schrijft noemen we tekstschrijver.

Sinds organisaties halve uitgevers zijn geworden, is er een staande vraag naar tekstschrijvers. Stel je maar eens voor dat je een tekst nodig hebt om bij een bijzondere gelegenheid uit te spreken. Aan de huwelijksdis van je beste collega bijvoorbeeld of op diens begrafenis. Dan zit je ongeveer in hetzelfde schuitje als waarin veel communicatie-professionals elke dag zitten: ze hebben vóór de deadline een passende tekst nodig.

Toegegeven, doorgaans gaat het daarbij niet om een gesproken tekst, al is dat wel de oorsprong van het vak. Ooit ging het bij de tekstschrijverij namelijk om het schrijven van uit te spreken of te zingen teksten, veelal voor cabaretiers of performers.

Goede Tekstschrijver tekstschrijven — Tekstschrijver wint PC Hooftprijs

communicatieadviseur

Cabaretiers werken nog altijd vaak samen met tekstschrijvers en politici en andere drukbezette, publieke figuren met speechschrijvers en ghostwriters. Allemaal tekstschrijvers. Je bent misschien geneigd te denken: schrijf die tekst zelf even. Maar zo simpel ligt het niet. Iedereen binnen de organisatie ontwikkelt na verloop van tijd een corporate blik op de werkelijkheid en gaat automatisch in een soort vaagtaal praten. Dat valt ze zelf niet op omdat ze elke dag met elkaar omgaan. Gelukkig heeft de communicatieadviseur dan nog de tegenwoordigheid van geest om te beseffen dat de buitenwereld daar geen touw aan kan vastknopen en zich zelf ergert aan die abracadabra. Dat verklaart voor 70% het beroep dat organisaties op tekstschrijvers doen.

identificatie

Waar let een tekstschrijver op? Invalshoek en compositie zijn natuurlijk belangrijk. Net als de teneur, de tone of voice: hoe spreek je de lezer, kijker of luisteraar aan? Vanuit de hoogte in gezwollen taal? Kruiperig in vleiende taal? Of op ooghoogte in persoonlijke taal? Denk ook aan het doel. Bij commerciële boodschappen staat de (trans)actie/conversie centraal, bij goede doelen de empathie, bij een opiniërend artikel de argumentatie en bij kennisoverdracht de informatie. Maar in alle gevallen is de tone of voice, de snaar die je aanslaat, doorslaggevend. Urologen spreek je niet aan als loodgieters en Hells Angels niet als verpleegsters. Dat heeft niks te maken met discriminatie, maar alles met identificatie.

collega tekstschrijvers

Een tekstschrijver moet dus zakelijk, informatief, wetenschappelijk of strategisch, overtuigend, opiniërend, activerend of wervend, journalistiek, amusant, gevoelig of inspirerend kunnen schrijven. Hij (m/v) heeft gevoel voor compositie, invalshoek en stijl en snapt het verschil tussen online copy en hard copy. Maar minstens zo belangrijk: hij heeft de humor van een cabaretier, de kritische blik van een journalist, de overtuigingskracht van een advocaat en de verbeeldingskracht van een schrijver. Collega tekstschrijvers tenslotte.

PS: Tekstschrijver A.F.Th. van der Heijden won de P.C. Hooftprijs 2013. Deze oeuvreprijs wordt jaarlijks afwisselend toegekend voor proza, essayistiek en poëzie.