Lijntekeningen; jubileumboek t.g.v. de ingebruikstelling van de ijtram

De aanleg van de IJ-tram in Amsterdam kent een lange voorgeschiedenis. Hoe de lijn van metro naar sneltram werd 'afgewaardeerd', waarom er twee fietsen in de tram meemogen, hoe die rare knik in de lijn terecht is gekomen, hoe partijen samenwerkten (of juist niet), welke emoties er allemaal op de voorgrond meespeelden en hoe de architect en opdrachtgever daarmee omgingen. Daarover gaat dit jubileumboek dat de aanleg van de IJ-tram in 11 persoonlijke verhalen schetst. Het boek werd in 2005 tijdens een seminar onder toeziend oog van landelijke pers en televisie aangeboden aan Karla Peijs, die destijds minister van Verkeer en Infrastructuur was.

Alleen al vanwege de uitzonderlijke architectuur met als eye catcher de Enneus Heermabrug, in de volksmond 'de BH-brug', is de IJtram een bijzondere lijn. Het treinongeluk in de tunnel van Kaprun in 2000 had behoorlijke impact op het veiligheidssysteem in de Piet Heintunnel. Maar het was ook voor de eerste keer dat niet het GVB op de bok zat, maar het Projectmanagementbureau. Prachtige verhalen die een breder publiek verdienden. 

De gelegenheidsuitgave werd ingezet als relatiegeschenk. Hoofdrolspelers blijken keer op keer verheugd als ze na zo intensief samengewerkt te hebben eens hun professionele licht over de totstandkoming van het project te kunnen laten schijnen. En dat soort inside-out verhalen zijn ook voor buitenstaanders heel leuk om te lezen. In plaats van een obligaat PR-verhaal gewoon echte verhalen uit de praktijk, verteld door vakmensen die er nauw bij waren betrokken. 

'Wij werden als 'ondergrondse' geconfronteerd met het voortschrijdend inzicht van de bovengronds werkende stedenbouwkundigen. Die wilden bij nader inzien via de Piet Heintunnel de Ring A10 toch verbinden met de Centrumring. Maar de aansluitende tunnelelementen waren toen al gebouwd. En wie halverwege de uitgangspunten verandert, heeft achteraf de verkeerde tunnel gebouwd, want dan hadden we die trambuis waarvan voor de bouw werd gezegd 'leg die buis maar aan de zuidkant', beter aan de noordkant kunnen leggen. Nu moest de IJ-tram onder het wegdek door. Ik zeg: als zo'n zwaar stuk infrastructuur als de Piet Heintunnel er eenmaal ligt, moet je dat gewoon als een gegeven beschouwen. Van daaruit ga je bovengronds verder denken. Vergeet niet dat het enige dat ooit overblijft niet de gebouwen zijn, maar de infrastructuur. Maar het liep dus anders. Slapeloze nachten kreeg ik er van.'

Frits Brink was projectleider voor de Piet Heintunnel, met twee kilometer de langste tunnel van Nederland.

• Jongens, wat gebeurt hier? Evaluatie van de herprofilering van de Stadhouderskade in opdracht van IBA.
• 'Toch gelukt' over het doortrekken van de VU-tram i.o.v. Dienst Infrastructuur Verkeer & Vervoer (DIVV). Niet alleen van je fouten, maar ook van je succesverhalen kun je leren.
• 'Wat kost zo'n gebouw?' over een bazige opdrachtgever, een jonge projectmanager en een eigenwijze Rijksdienst. Hoezo spelen ego's geen rol in gemeentelijke projecten? De verhuizing van het Stadsarchief van de Amsteldijk naar De Bazel op de Vijzelstraat en de verbouwing van De Bazel had heel wat voeten in de aarde. i.o.v. ProjectManagementbureau Amsterdam (niet gepubliceerd).
• De Knoop in de Balk; projectevaluatie van een ontstane vertragingsschade.

• Meesters op de vierkante meter; de aanleg van busstation Bijlmer ArenA