Hoe organisaties politici beïnvloeden (3); praktijkvoorbeelden

Ook energiemaatschappijen hebben zo hun tricks on their sleeves. Primaire bronnen tonen aan dat chemieprofessor Frits Böttcher in de jaren negentig meer dan een miljoen gulden ontving van een groep Nederlandse multinationals. Het expliciete doel: twijfel zaaien over de menselijke oorzaak van klimaatverandering. De belangrijkste sponsor van het zogeheten ‘CO2-project’ was Royal Dutch Shell. In de VS financieren (o.a.) de gebroeders Koch een combinatie van wetenschappelijke instituten, gestaalde juristen en spindoctors die op alles schieten wat niet in hun politieke straatje past. Reageren doen ze altijd via een kort geding met een gepeperde miljoenenclaim. Dat maakt wetenschappers, presentatoren en journalisten kopschuw. Over de VS gesproken: wie herinnert zich de filmdocumentaire An Inconvenient Truth uit 2006 niet? Al Gore trok er in 2007 de hele wereld mee over en de film heeft een enorme impuls betekend voor het Akkoord van Parijs in 2015, de opvolger van het Kyoto-akkoord uit 1992. Over beïnvloeden gesproken...

Een mooi voorbeeld van hoe lobby werkt is het verbod op gloeilamp. Dat zat er al aan te komen, maar werd enorm bespoedigd doordat de grootste gloeilampen-producten en de grootste milieuorganisaties de handen ineen sloegen en een gezamenlijke lobby voor de spaarlamp op poten zetten richting Den Haag en Brussel. De 'spaarlamp' ... over framing gesproken. Industrie en milieubeweging die samen komen pleiten voor een verbod op de gloeilamp, dan lopen politici zich het vuur uit de sloffen. Met klotsende oksels proberen politici dan in de hoogste versnelling zo'n verbod er doorheen te jagen, liefst met hun eigen naam op het wetsvoorstel. Daar kun je mee thuiskomen. De ambtelijke molens in Brussel draaiden opeens als windturbines op volle zee en in 2009 was het verbod een feit. Jaren eerder dan aanvankelijk de bedoeling was. Maar vijf jaar later bleek die spaarlamp een stuk vervuilender dan voorgespiegeld. Philips had dan ook een hele andere agenda: het concern wilde van verlichting een high awareness product maken en dat kon wel met de spaarlamp, maar niet met de gloeilamp. Voor een peertje heeft de consument geen geld over, maar voor een designproduct als een spaarlamp wel. Dat was hun strategie. De marginale milieuwinst was slechts een middel, geen doel. En voor die strategie hebben ze Greenpeace en de politiek voor hun karretje weten te spannen. Een knap staaltje lobby-werk!     

Overigens kan een lobby ook té succesvol zijn. We noemden 'm al eerder: de Europese autolobby. Deze industrie is met 13,3 miljoen banen goed voor 6 procent van de Europese werkgelegenheid, voor 27 procent van alle private investeringen in de Europese Unie en voor 350 miljard euro aan jaarlijkse belastinginkomsten voor de Europese lidstaten uit de productie en het gebruik van personenauto’s. De boodschap van die lobby: afblijven! De autolobby had zo met succes de brandstofmotor weten te verdedigen, maar had daarmee wel het paard achter de wagen van de vooruitgang gespannen. De wet van de remmende voorsprong is zelden zo duidelijk geïllustreerd. Tesla had inmiddels laten zien dat de elektromotor een haalbaar alternatief is en was daarmee een echte game changer. China en Korea hadden in die technologie inmiddels een grote voorsprong opgebouwd. Toen in Brussel gesproken werd over de implicaties van het te sluiten Parijse Klimaatakkoord, zagen autoproducenten de bui al hangen. Ze hadden enorm geïnvesteerd in schone dieseltechnologie. Toen de emissienormen nog wat strakker werden getrokken en die technologie niet meer toereikend was, was Dieselgate geboren: net doen alsof je aan de normen voldoet. Toen dat uitkwam, pakte met name het Europese Parlement door en kwam met nog strengere normen, waardoor de Europese auto-industrie alsnog in elektrisch rijden moest gaan investeren. Nu slaat diezelfde auto-industrie terug met een zwartboek over elektrisch rijden. Dat het veel vervuilender zou zijn dan schone dieseltechnologie.   

Nog een voorbeeld van het bewerken van de publieke opinie. Het team achter het bid voor de organisatie van het WK voetbal van 2022 in Qatar maakte in 2010 via een geheime campagne de concurrerende landen zwart. Het Qatarese bid-team had een Amerikaans communicatiebureau en voormalig CIA-agenten ingehuurd om negatieve informatie naar buiten te brengen over de concurrentie, met name Australië en de Verenigde Staten. Doel was om het beeld te creëren dat er geen draagvlak was in die landen voor de organisatie van het WK. Zo werd 900.000 dollar betaald aan een vooraanstaande wetenschapper voor het schrijven van een negatief rapport over de hoge kosten van een eventueel WK in de Verenigde Staten. Verder werden onder meer journalisten, bloggers en bekende personen betaald om de negatieve aspecten van het Amerikaanse bid eruit te lichten. Is het omkoping? Is het nep-nieuws verspreiden? Of is het gewoon reglementair iemand verzoeken om op een creatieve manier een PA-opdracht uit te voeren? Dat de Qatari niet vies zijn van het omkopen van politici blijkt uit de meest recente ontwikkeling rondom Eva Kaili, de vice-president van het Europese Parlement. Kaili is de hoofdverdachte in het corruptieschandaal; ze zou zijn omgekocht door Qatar en Marokko, die via haar het parlement wilden beïnvloeden. In het onderzoek werden honderdduizenden euro's gevonden. Haar partner Francesco Giorgi, heeft inmiddels schuld bekend. Hij zou hebben toegegeven dat hij mee had gewerkt aan omkoping door Qatar en Marokko.