Een ontmoeting met Helen Dowling

Opdrachtgever

Helen Dowling Instituut

Vraag aan ons 'Wij merken dat er in de markt onduidelijkheid is over onze naam en we kennen de geschiedenis zelf eigenlijk ook niet echt. Dat is niet goed voor onze branding. Kunnen jullie het verhaal van Helen Dowling uitzoeken en op een aansprekende manier opschrijven?'

Uitvoering

Aan de hand van online research en interviews met mensen die Helen Dowling en Marco de Vries goed gekend hebben, kwamen we stapje voor stapje dichter bij een hele bijzondere ontmoeting in 1987 tussen de aan longkanker lijdende Amerikaanse violiste Helen Dowling en de Nederlandse arts Marco de Vries in Londen. De Vries was een Nederlandse arts die naar Londen moest om te spreken op een congres over zijn onderzoek naar de relatie tussen kanker en de psychische gezondheid. Daar was hij verregaand in gespecialiseerd.

Talent

Helen werd in 1916 in New York geboren als Helen Airova (in het Amerikaans: Airoff). Een muzikaal wonderkind van Joods-Russische ouders, die aan het begin van de Eerste Wereldoorlog vanuit Rusland naar Amerika waren gevlucht. Helen maakte op 9-jarige leeftijd haar debuut in de Verenigde Staten. Haar talent wordt opgemerkt en ze krijgt lessen van de beroemde componist, pianist en violist George Enescu. Ook leert ze Yehudi Menuhin (onder rechtsboven), een zeer getalenteerd violist en dirigent, kennen, met wie ze vaak optreedt.

Docent

Helen en Yehudi zijn 24 jaar oud wanneer de Tweede Wereldoorlog uitbreekt. Samen vliegen ze de hele wereld over om op te treden voor geallieerde soldaten. Ondanks het talent van Helen, is ze onzeker over haar kwaliteiten en staat ze niet graag op de voorgrond. Er zijn slechts twee geluidsopnamen van haar bekend. Na het overlijden van George Enescu, met wie Helen een geheime liefdesrelatie had, trekt ze zich uit verdriet meer en meer terug uit de openbaarheid. Optreden doet ze nauwelijks meer. Liever geeft ze les aan jonge, talentvolle violisten. Muzikanten staan in de rij om les te krijgen van de strenge, maar toegewijde Helen.

Diagnose

Helen trouwt met de Amerikaanse schrijver, dichter en uitgever Allan Dowling, waarmee Helen de achternaam ‘Dowling’ krijgt. Ze verhuizen naar Londen, waar Allan in 1983 overlijdt. Helen blijft alleen achter. In 1987 krijgt ze het onverwachte bericht dat ze longkanker heeft, met uitzaaiingen in de hersenen. Helen was van nature al een twijfelaar, een perfectionist. Ze piekerde onophoudelijk of ze wel goed was in haar vak. De diagnose kanker maakt haar behalve onzeker ook nog somber. Ze vertrouwt bijna niemand meer en voelt zich onbegrepen. Vioolspelen lukt niet meer omdat Helen haar rechterarm niet meer kan bewegen. De deur van haar appartement in Londen blijft dicht. Alleen haar studenten en vrienden Patricia en Anna die haar samen met een verpleegkundige verzorgen, zijn welkom. En om onverklaarbare redenen ook een Nederlandse arts genaamd Marco…

Marco de Vries

Via een wederzijdse kennis krijgt Marco de Vries, een Nederlandse arts die naar Londen moest om te spreken op een congres over zijn onderzoek naar de relatie tussen kanker en de psychische gezondheid, het verzoek om bij de doodzieke Helen langs te gaan. Een ontmoeting die hun beider levens zou veranderen. Helen ziet zichzelf door de ogen van Marco en hervindt zelfwaardering en Marco weet, geraakt door haar veerkracht, meer zeker dan ooit wat hem te doen staat. Wanneer hij het appartement verlaat, besluit hij een psycho-oncologisch onderzoeksinstituut op te richten en te vernoemen naar Helen Dowling. Twee weken na hun ontmoeting overlijdt Helen aan de gevolgen van longkanker.

Een jaar later richtte De Vries het Helen Dowling Instituut op.

Luister naar de podcast:

https://www.npoklassiek.nl/podcasts/op-zoek-naar-helen-dowling