Ervaren tekstschrijver; goeie tekstschrijver kost duur

Wat is de overeenkomst tussen Youp van 't Hek, Gerard Spong, Arnon Grunberg en A.F.T. van der Heijden? Het zijn alle vier tekstschrijvers. Maar zo noemen ze zichzelf niet, want wie voor zichzelf schrijft heet cabaretier, advocaat, journalist of schrijver. Wie voor anderen schrijft noemen we tekstschrijver. Hoe zit dat?

Sinds organisaties halve uitgevers zijn geworden, is er een staande vraag naar tekstschrijvers. Zeker, er zijn nu chatbots als ChatGPT, maar dat blijft toch vooral een hulp en geen stand-in. Stel je maar eens voor dat je een tekst nodig hebt om bij een bijzondere gelegenheid uit te spreken. Aan de huwelijksdis van je beste collega bijvoorbeeld of op diens begrafenis. Dan zit je ongeveer in hetzelfde schuitje als waarin veel communicatieprofessionals vaak zitten: ze hebben vóór de deadline een passende tekst nodig. Veel succes met ChatGPT!

Een ervaren tekstschrijver is van meerdere markten thuis.

Tekstschrijver

Toegegeven, doorgaans gaat het daarbij niet om een gesproken tekst, al is dat wel de oorsprong van het vak. Ooit ging het bij de tekstschrijverij namelijk om het schrijven van uit te spreken of te zingen teksten. Cabaretiers en sing-and-songwriters werken nog altijd vaak samen met tekstschrijvers en politici en andere drukbezette, publieke figuren met speechschrijvers en ghostwriters. Allemaal tekstschrijvers.

Geheimtaal

Je bent misschien geneigd te denken: schrijf die tekst ff zelf. Maar zo simpel ligt het niet. Iedereen binnen de organisatie ontwikkelt na verloop van tijd een corporate kijk op de werkelijkheid en gaat automatisch in een soort geheimtaal praten. Dat valt de stamleden zelf niet op omdat ze elke dag met elkaar omgaan. Gelukkig heeft de communicatieadviseur nog de tegenwoordigheid van geest om te beseffen dat de buitenwereld daar geen touw aan kan vastknopen. Dat verklaart voor 70% het beroep dat communicatieadviseurs op tekstschrijvers doen. Die zijn namelijk in staat om zich te verbazen, te verwonderen, te identificeren en te verplaatsen in de sneakers, laarsjes, pumps, brogues, pantoffels of bergschoenen van klanten, medewerkers of investeerders.

Waar let een tekstschrijver op?

Teveel om op te noemen. Daar valt niet aan te beginnen. Een tekstschrijver wil, afhankelijk van de boodschap, verrassen, verwonderen, informeren, boeien, interesseren, engageren, activeren. Dat werkt met een geschreven verhaal anders dan bij een gesproken verhaal en bij een online verhaal weer anders dan bij een verhaal in print. Maar in alle gevallen is de tone of voice, de snaar die je aanslaat, doorslaggevend. Urologen spreek je niet aan als loodgieters, Hells Angels niet als verpleegsters en praktisch opgeleiden anders dan theoretisch opgeleiden. Dat heeft niks te maken met discriminatie, maar alles met identificatie.  En misschien is dat dan ook de kern: identificatie met het onderwerp, met de opdracht en met de opdrachtgever.

Collega tekstschrijvers

Een tekstschrijver moet dus doelgroepgericht kunnen schrijven. Hij of zij heeft gevoel voor compositie en stijl . Maar minstens zo belangrijk: hij heeft de humor van een cabaretier, de kritische blik van een journalist, de overtuigingskracht van een advocaat en de verbeeldingskracht van een schrijver. Collega tekstschrijvers tenslotte.