Een goed artikel schrijven; 18 handige tips

Hoe schrijf je een goed artikel? Praktische tips van iemand die ooit als journalist schreef voor zo ongeveer alle landelijke dag- week- en maandbladen. De belangrijkste tip: hoe platgetrapt een onderwerp ook is, met een verrassende invalshoek krijg je zelfs een stijf bevroren onderwerp nog dansend op tafel.

Ik schreef onder meer voor NRC, Volkskrant, AD, Parool, FD, Elsevier, Quote, HP/deTijd, Binnenlands Bestuur, Advocatenblad, RAILS en Intermediair.

In die tien jaar dat ik in de landelijke journalistiek rondrende, verdiende ik zo beroerd (en dan behoorde ik nog tot de best betaalde freelancers), dat ik gedwongen was om minstens vier stukken per maand te schrijven omdat ik anders mijn huur niet kon betalen of al weer naar de C1000 moest in plaats van naar de betere speciaalzaken. Alleen was er geen redactie die daar een opdracht voor had gegeven. Ik moest elk stuk ergens zien onder te brengen. Zeg maar: verkopen. Dat was... ehhh, best hectisch. Ik stelde me bij elk stuk voor dat ik op de Albert Cuyp stond en dat ik met mijn stuk drommen mensen moest zien te interesseren. Niet alleen met de kop boven het stuk, maar ook met de intro en dan het begin... Kon ik mensen blijven boeien tot de laatste zin?

Reken maar dat je dan leert om geen woord teveel op te schrijven. Dat vind ik nog altijd een goed uitgangspunt voor een artikel: val mensen niet lastig, maar nodig ze uit. Ok, genoeg dus, hier gaan we:

• Een onderwerp is één, een invalshoek is twee. Elk onderwerp heeft meerdere invalshoeken. Kies er een. Niet twee, maar één. 

• Vraag je eerst af wat de relevantie is voor de doelgroep van het vakblad, de krant of het online platform. In een vakblad schrijf je voor je eigen peers, dus daar mag je meer de diepte in gaan maar vermijd ook daar het niveau van de puntzakspecialist, tenzij je voor een wetenschappelijk forum schrijft. 

• In een vakblad staat je invalshoek centraal, op de opiniepagina of op een online forum je mening, op een online platform als Frankwatching en in de krant staat het onderwerp en de invalshoek centraal en in de krant uiteraard ook de actualiteit of de aanleiding. 

• Vat de koe bij de horens, val met de deur in huis en zaag van dik hout planken: wat is je punt, wat wil je daarover zeggen en waarom is dat geluid de moeite waard? 

• Werk vervolgens in een zo recht mogelijke lijn naar de conclusie toe. Maak je in eerste instantie niet druk om mooi-schrijven en vermijd bijvoeglijke naamwoorden en de lijdende vorm want journalistieke redacties en vakredacties houden niet van verstoppertje spelen.

• Conclusie, kop en strekking moeten op een logische manier in relatie staan tot elkaar. 

• Verdeel je artikel in alinea's en markeer de topische zin. De topische zin is de belangrijkste zin in je alinea. Opgeteld zouden die topische zinnen de lijn van je verhaal moeten vertellen. 

• Probeer in de intro van je artikel de strekking scherp neer te zetten en blijf de intro tijdens het werkproces ook steeds aanpassen, zodat die straks met een paar zinnen als zweepslagen de lezer in het verhaal trekt.  

• Opsommen is geen schrijven.

• Cijfers en data zijn vooral in het schrijfproces belangrijk. Niet per se in het eindresultaat.

• Bullet points? Dan ben je eerder bezig met een presentatie te maken.

• Een geschreven artikel kan, anders dan een gesproken lezing of presentatie, een hogere informatiedichtheid meekrijgen maar eigenlijk zit niemand op verregaande detaillering te wachten. Wel op een meeslepende lijn. 

• Zoek het ook niet in de nuance van de nuance. Dus geen 50 shades of grey, geen enerzijds/anderzijds redeneringen, geen desalnietteminnen en desniettegenstaanden. Probeer zo recht voor zijn raap mogelijk te schrijven. 

• Een voorbeeld, anekdote of metafoor kan soms helpen om een onderwerp of issue aan te kaarten, maar dan moet zo'n voorbeeld wel voor zichzelf spreken.   

• Een opiniërend artikel heeft een lengte van ongeveer 600 tot 800 woorden. Een meer journalistiek artikel ... tja, dat hangt er van af. Met 2.000 woorden heb je een hele krantenpagina voor jezelf, maar dan moet je ook echt goed kunnen schrijven. Voor online artikelen werk je met korte alinea's, maak je het stuk niet te lang en knip je alinea's op.   

• Zorg voor een duidelijk auteursprofiel, zodat de redacteur die je stuk in ontvangst neemt weet wie je bent en uit welke hoedanigheid je schrijft.

• Kijk hier voor tips om een artikel geplaatst te krijgen.

• En bedenk dat, als je wilt voorkomen dat je de meeste tijd van het schrijven besteedt aan schrappen, je je bij elk woord moet afvragen: zit de lezer hier wel op te wachten?