Jubileummagazine maken; de vormgeving

Vormgeving van een jubileummagazine is meer dan de aankleding alleen. Het is de structuur waarin het magazine tot leven komt, visueel, ritmisch en gevoelsmatig. Goede vormgeving geeft richting aan het oog, houvast aan de lezer en zet de toon van het geheel. Het bepaalt wat je eerst ziet, wat blijft hangen en wat je ongemerkt overslaat. Maar beeldredactie is wel vaak de missing link bij een jubileummagazine.

Om gevoel te krijgen bij het ritme van een magazine, maken we altijd een zogeheten 'plank'; een overzicht van alle pagina's in het magazine.

In een jubileummagazine komen uiteenlopende verhalen samen: interviews, tijdlijnen, onderzoek, reportages, ronde tafels, beeldverhalen, columns. Vormgeving is dan de schakel die optisch van al die losse onderdelen één geheel maakt. Het vertelt niet óver de organisatie, maar laat zien hoe de organisatie zichzelf presenteert: helder of rommelig, eigenzinnig of conventioneel, warm of afstandelijk. Wie dat begrijpt, betrekt de vormgever niet pas als de teksten af zijn, maar ergens halverwege.

Vormgeving als navigatiesysteem

Vormgeving is méér dan esthetiek. Het is het navigatiesysteem van je jubileummagazine. Een goede vormgeving leidt de lezer ongemerkt door het blad: waar begin je, waar rust je even uit, wat krijgt gewicht, wat lees je vluchtig mee. Vormgeving stuurt de aandacht, zonder dat je het merkt. Sterker nog: als het goed gedaan is, merk je het niet. Dan voel je dat het blad ‘lekker leest’, zonder dat je precies kunt aanwijzen waarom.

Vormgeving bepaalt het ritme

Een jubileummagazine kent een andere dynamiek dan een personeelsblad of een corporate magazine. Het wil stilstaan, vieren én reflecteren, herinneren én vooruitkijken. Dat vraagt om een doordachte bladopbouw met visuele rustmomenten, betekenisvolle accenten en genoeg afwisseling om de aandacht vast te houden. Denk aan het ritme tussen lang en kort, tussen tekst en beeld, tussen zwaar en licht. Dat ritme maak je met vormgeving.

Typografie is toon

Vormgeving begint bij typografie: de keuze van het lettertype, het corps, het wit tussen regels en kolommen. Welk gevoel roept je magazine op als iemand het openslaat en welk gevoel laat het achter als hij of zij het weer weglegt? Warm? Creatief? Ter zake? Relevant? Je kunt nog zulke goede stukken schrijven, als je typografie afstandelijk, rommelig of generiek is, doe je jezelf tekort. Natuurlijk heb je een huisstijl. Maar die zal zelden zijn bedoeld voor een jubileummagazine, laat staan voor een jubileumboek. Laat de vormgeving bij de huisstijl aansluiten, maar leg die niet dwingend op. Vormgeving is een optelsom van honderden kleine keuzes, die samen een gevoel oproepen van kwaliteit, aandacht en samenhang - of juist van haastwerk en ruis.

Rechtsonder nog de vormgeving zoals die was. Vanaf dat moment zijn we gaan zoeken naar één beeld. Vormgeving van het thematische NIA-magazine i.s.m. Alexandra de Vries en Balthazar.

Vormgever is geen beeldredacteur

Wat vaak verward wordt, is vormgeving en beeld. Beeld speelt bij elk magazine een sleutelrol. Zeker bij een jubileummagazine. Historisch beeld van vóór de mobiele camera — of althans van vóór de digitale fotografie, zeg: vóór 2000 — geeft extra kleur aan een jubileummagazine, ook al gaat het om zwart-wit beeld. Als er geen centraal archief is, loont het soms de moeite om oud-medewerkers aan te schrijven of interne verzamelingen aan te boren. En nu zijn vormgevers wel getraind om beeld te zoeken, maar niet altijd vanuit de inhoud. Daar is de beeldredacteur voor in het leven geroepen.

Beeldredactie als redactionele discipline

Beeldredactie draait niet alleen om fotografie. Ook (ideeën voor) illustraties, grafische elementen, infographics en zelfs typografie vallen eronder. Op die manier bepaalt beeldredactie mede de toon en het ritme van het magazine. Een goede beeldredacteur werkt dan ook nauw samen met de vormgever en denkt mee vanaf het moment dat je weet wat je wilt vertellen, niet pas als de tekst af is. Maar eigenlijk is beeldredactie een discipline die elke redacteur in zich moet hebben.

De ontwerper is geen afwerker

Wie de vormgever pas aanhaakt als de teksten ‘af’ zijn, heeft iets niet begrepen. Vormgeving is een redactionele discipline. Laat de vormgever dus meedenken over hoe de verhalen het beste tot hun recht komen. Soms vraagt een verhaal om ruimte, soms om lucht. Soms werkt tekst beter als beeld een kader krijgt. Soms ligt er een idee dat pas goed wordt als het visueel (infographic) wordt uitgewerkt. De beste ideeën ontstaan in het samenspel tussen inhoud en vorm.

Voor het thematische magazine van Boer & Croon besteedden we samen met Urban Perception altijd de grootst mogelijke aandacht aan de cover als visitekaartje van de uitgave.

Tot slot: de cover

De cover is het meest onderschatte onderdeel van een jubileummagazine. Terwijl het eigenlijk je visuele visitekaartje is. Het eerste wat mensen zien. De toonzetting van alles wat volgt. Kies dus geen coverfoto ‘omdat het moet’. Bedenk: wie willen we aanspreken? Wat willen we zeggen in één beeld? Durven we visueel stelling te nemen?

Dus...

Overweeg je een jubileummagazine en wil je het in één keer goed doen – van ritme tot typografie, van cover tot colofon? Stuur een bericht. Dan kijken we samen waar de vorm het verhaal kan versterken.